در صورتی که تاکنون مشکل حقوقی برای شما بوجود آمده باشد و برای دریافت راهنمایی و مشاوره به جست و جوی وکیل پرداخته باشید، حتما با کلماتی نظیر وکیل پایه یک دادگستری، وکیل قوه قضاییه و وکیل تلفنی مواجه شده اید. از همین رو در این مقاله به توضیح مفهوم وکیل پایه یک دادگستری خواهیم پرداخت.
اشخاصی که در رشته حقوق، فقه و حقوق و یا حوزه تحصیل کرده باشند و قصد داشته باشند که به حرفه وکالت وارد شوند، بایستی در آزمون وکالت شرکت کنند. یکی از نهادهایی که اقدام به برگزاری آزمون وکالت می کند، کانون وکلای دادگستری است.
بعد از قبولی شخص در آزمون وکالت کانون وکلای دادگستری، وی پروانه ای را از کانون وکلا دریافت می نماید که به آن پروانه کارآموزی می گویند. کارآموز کانون وکلا دادگستری می بایست مدتی را به آموزش حرفه وکالت، زیر نظر کانون وکلا طی کند که به این دوره زمانی، دوره کارآموزی می گویند.
بعد از اتمام دوره کارآموزی و در حالتی که کارآموز وکالت، همه تکالیف کارآموزی را به طور صحیح انجام داده باشد، او ملزم است تا در آزمون نهایی کانون وکلا شرکت کند. این آزمون که به آن آزمون اختبار گفته می شود، در 2 مرحله کتبی و شفاهی برگزار شده و کارآموزانی که در آن پذیرفته شوند، پروانه وکالت پایه یک دادگستری را دریافت کرده و به عنوان وکیل پایه یک دادگستری شناخته می شوند.
وظایف وکیل پایه یک دادگستری
در ماده 76 آیین نامه اجرایی لایحه قانونی استقلال کانون وکلای دادگستری که در سال 1400 به تصویب رسیده است، وظایف وکیل پایه یک دادگستری تعیین شده است. به موجب این ماده، مهم ترین وظایف وکیل پایه یک دادگستری شامل موارد زیرند:

• وکیل پایه یک دادگستری می بایست قبل از طرح دعوا برای موکل خود و بعد از آن در تمامی مراحل دادرسی، در راستای ایجاد صلح و سازش بین طرفین پرونده تلاش کند.
• وکیل وظیفه دارد که متن وکالت نامه و قرارداد مالی با موکل را به صورت کاملا واضح و با قید دقیق رقم حق الوکاله منعقد کرده و یک نسخه از وکالت نامه را به موکل تحویل دهد.
• وکیل پایه یک دادگستری بایستی در برابر اسنادی که از موکل دریافت می نماید، به او رسید بدهد.
• وکیل از دریافت هر نوع وجه یا مال یا سند از موکل، علاوه بر آنچه مورد توافق قرار گرفته، ممنوع است.
• وکیل وظیفه دارد که بعد ازانعقاد قرارداد وکالت با موکل، دادخواست، شکواییه و لوایح مرتبط با پرونده حقوقی موکل را تنظیم کرده، جز در موارد عذر موجه عدم حضور وکیل در جلسه دادگاه، در جلسات دادرسی حضور یافته و در حدود متعارف، پرونده قضایی موکل را پیگیری کند.
• در نهایت، وکیل پایه یک دادگستری باید تمامی ابلاغیه های مربوط به پرونده قضایی موکل مخصوصا رای صادره را در موعد قانونی، دریافت و مشاهده کرده و موکل را از ابلاغ مربوطه مطلع کند.

فرق وکیل پایه یک دادگستری با وکیل قوه قضاییه
دو نهاد در کشور ما هر ساله، اقدام به برگزاری آزمون وکالت می کنند که عبارتند از: کانون وکلای دادگستری و مرکز وکلای قوه قضاییه. پذیرفته شدگان در هر کدام از دو این آزمون باید بعد از قبولی در آزمون، دوره کارآموزی را مطابق مقررات نهاد مربوطه طی کرده تا بعد از طی موفقیت آمیز این دوره، با شرکت در آزمون نهایی پروانه وکالت دریافت کنند. با توجه به این توضیحات و آنچه که در بخش پیشین در تعریف وکیل پایه یک دادگستری بیان کردیم، حال می توان وکیل قوه قضاییه را بدین صورت تعریف کرد:
وکیل قوه قضاییه، به وکیلی گفته می شود که در آزمون وکالت قوه قضاییه شرکت کرده و در این آزمون پذیرفته شده، سپس دوره کارآموزی وکالت را هم با موفقیت به اتمام رسانده و بعد از اتمام دوره کارآموزی، در آزمون وکالت نهایی نیز حد نصاب نمره را کسب کرده و موفق به دریافت پروانه وکالت شده و عنوان وکیل قوه قضاییه را به دست آورده است.